Even dood door Fokke Obbema

Via een lotgenoot kwam ik terecht bij het prachtige stuk geschreven door Volkskrant journalist Fokke Obbema: 'Even dood: leven na een hartstilstand'. Heel helder en met humor beschrijft hij zijn hartstilstand, de medische kanten ervan en vooral de ongrijpbare kanten van de menselijke geest. De lagen van identiteit en zingeving die door zijn gebeurtenis worden aangeraakt en de zoektocht die daarop volgt. Leven met de waarom-vraag? Leven met het idee van toeval. Pech? Nee, er moet een oorzaak-gevolg zijn! "Komt u over dertig jaar nog maar eens terug!" Zo herkenbaar.

Leven met pech...leven met het niet kennen van de oorzaak, omdat de medici inderdaad fantastisch werk doen, heel erg aardig zijn, maar vaak ook "maar wat doen", "we vermoeden wel iets, maar weten nog lang niet hoe het werkt", hoe daar toch woorden aan te geven en een weg in te vinden? Na mijn hartstilstand, borstkanker I, de dood van mijn dochter door Acute Leukemie, borstkanker II...pech? Genetische oorzaken...onbekend..."kom over dertig jaar nog maar eens terug"...

Ik heb behoefte om antwoorden te vinden op de waarom vraag en tegelijkertijd heb ik er totaal de energie niet voor om me ermee bezig te houden. Gelukkig kan ik lachen om een oud-collega die zei: "Nu weet ik het zeker: jij was in je vorige leven een afschuwelijke dictator! Dat kan niet anders!"

En dus hobbelen we maar voort...hoef ik het van mezelf niet allemaal te weten, niet allemaal te voelen, hou ik het leven heel erg klein: de zon, mijn familie, vrienden, lekker brood en een mooi boek. En tussendoor de tranen, het koesteren, voorzichtige blikken richting een toekomst, mijn dochter naar de middelbareschool zien gaan, hoop dat ik ooit mijn kleinkind kan vasthouden. Misschien allemaal een ego-kwestie zoals Jan Geurtz zei, ik wil het graag geloven. Voel ook dat daar wat in zit, dat het ergens wel klopt. Maar ik ga eerst nog rouwen, koesteren, vasthouden...ik ben nog niet klaar om los te laten...

Een jaar later

Een jaar later...de dag begon verwachtingsvol...ik bespeurde iets van een tinteling alsof de Sint een zak kwam brengen, de kinderen ontbijt op bed maakten en er allemaal verrassingen voor de deur stonden. Tegelijkertijd was er verbazing...verbijstering wellicht over het feit dat het jaar is omgevlogen. Tijd...oh tijd...wat is dat toch iets raars...verschillende lagen, tempo's en samenstellingen, waartussen ik steeds wissel...tijd...

Samen met die tinteling voel ik ook een verlangen, nee VERLANGEN! Met hoofdletters zo groot dat ze niet meer op het scherm passen! VERLANGEN om M. weer te zien, haar in mijn armen te houden, te kletsen, te praten, te lachen...maar ze gaat niet mee..of toch wel? "Je blijft toch niet thuis? Spring bij mij achterop! Nee, ik fiets niet zo hard als Papa en met E. kan je lekker racen!"

Ik rook het al zodra we het bos inkwamen...dennengeur...de geur van mijn Opa en Oma, de geur die zegt dat alles goed is en alles goed komt. De geur van eindeloze tijden, dagen die niet op raakten, van lommerrijke lanen en eeuwig leven. En ook al weet ik met mijn hoofd dat het leven wreed kan zijn, met mijn hart geloof ik toch nog in die goedheid. Naast elkaar, goed en kwaad, zwart en wit, de eindeloze tijd en het nu. 

En al fietsend kwamen we langs een kring met bomen...tijd voor pauze...en wat trof mij daar? Een boom, een EIKENboom, groot en sterk en stoer, maar wel met één afgebroken tak, waarop wij konden zitten en fier en sterk en stralend en bladerend stond die boom daar. Die boom dat zijn wij. Dat zijn de mensen die een kind verliezen. 

Dat we daar zaten deed me beseffen: zo gewond kan je zijn, maar je kunt blijven staan. Blijven genieten van de wind, de zon, de geuren, fijne mensen. Naast elkaar. Dankbaarheid voelen. Pijn voelen. Gemis voelen. Paniek voelen. Warmte voelen. Verbondenheid voelen. Grond voelen. Liefde voelen. 

Net als het verhaal dat we lazen op de uitvaart:

Het verhaal van de drie bomen   

 

Er waren eens drie bomen, die alledrie in een hevig storm een tak waren kwijtgeraakt.
De drie bomen waren elk op een andere manier met hun verlies omgegaan.
Jaren later ging ik de bomen weer opzoeken.
Gisteren heb ik ze toevallig teruggevonden en met hen gesproken.

De eerste boom rouwde nog steeds om zijn verlies en zei ieder voorjaar als de zon hem uitnodigde om te groeien: ‘nee, dat kan ik niet want ik mis een belangrijke tak.’
Ik zag dat hij klein was gebleven en in de schaduw stond van de andere bomen.
De zon drong niet meer tot hem door. De wonde was duidelijk zichtbaar en hij zag er naakt uit. Het was het hoogste punt van de boom. Hij was niet meer verder gegroeid.
 
De tweede boom was zo geschrokken van de pijn
dat hij snel had besloten om het verlies te vergeten.
Hij was moeilijk te vinden, want hij lag op de grond.
Een voorjaarsstorm had hem doen omwaaien. Hij had zijn greep op de aarde verloren.
De plek van de wonde was moeilijk terug te vinden.
Deze zat verstopt achter een heleboel vochtige bladeren en lag daar te rotten.
 
De derde boom was ook erg geschrokken van de pijn en de leegte van zijn lijf,
en hij rouwde om zijn verlies.
Het eerste voorjaar toen de zon hem uitnodigde om te groeien, had hij gezegd: ‘dit jaar nog niet’. Toen de zon het tweede voorjaar weer terugkwam met de uitnodiging, had hij gezegd:
‘ja, zon, verwarm mij zodat ik mijn wonde kan verwarmen.
Mijn wonde heeft warmte nodig, opdat ze weet dat ze erbij hoort.’
Toen de zon het derde jaar weer terugkwam, sprak de boom: ‘ja zon, laat mij groeien.
Ik weet dat er nog zoveel te groeien is.’ 

De derde boom was ook moeilijk te vinden,
want ik had niet verwacht dat hij zo groot en sterk zou zijn geworden.
Gelukkig heb ik hem herkend aan de dichtgegroeide wonde,
die vol trots in het zonlicht werd gehouden.
 
M. Keirse

Een jaar later

Ik voel het bijna zeker: straks bel je aan en sta je voor ons met je prachtige ogen en je kijkt ons weer aan. Vertrouwd en tegelijkertijd een heel klein tikje onwennig omarmen we elkaar, kussen we elkaar en lachen we, huilen we en zijn we sprakeloos. Want waar te beginnen? Na een jaar vol avonturen? Na zoveel emoties? Intense gevoelens? We praten door elkaar.... “Nee, jij mag beginnen, vertel, hoe is het, wat ben je lang geworden, hoe gaat het, kom binnen, kom zitten, naast me op de bank, wil je wat drinken? Thee? 

Ik zal je vragen: “Waar ben je geweest? Wijd ons in in Het Mysterie! Vertel ons over die andere dimensie. Zie je wel! Jij mocht terugkeren! Jij! Is het er mooi? Is het er veilig voor je? Word je goed verzorgd, heb je er vrienden, word je gedragen, gekoesterd, word er van je gehouden? Kan je ons zien, kan je onze tranen aan, ons gemis, ons verlangen? Ik wil je er niet te veel mee lastig vallen, maar ik kan niet anders, vergeef me. Zie je dat je leeft in zo ontzettend veel harten van mensen? Hoor je dat we over je praten, steeds maar weer? Dat we zoeken naar manieren om contact met je te houden, zodat je ook bij ons nog levend bent. 

Zie je hoe ik je koester, hoe mijn hart nog groter is gegroeid het afgelopen jaar? Zo groot dat jij er helemaal inpast, want nu je zelf niet meer kunt lopen zal ik je dragen zolang ik leef. Ja, dat is best zwaar, maar ik doe het met al mijn liefde, al is het het laatste wat ik doe. Ik zal je niet meer loslaten, totdat je met een zucht zegt: "Ma-hàm...laat me nou...doe niet zo ge-hek! Ik ben er toch gewoon weer!" En dan slaak ik een zucht, nog duizend keer, want je bent weer thuis! 

Dan lopen we door het huis en ik je vertel je over het afgelopen jaar, maar niet voordat je je zusje hebt geknuffeld. Ja, ze is lang geworden en ja, ook haar haar is lang, want dat laat ze groeien zodat ze het ooit kan doneren. Jullie bekijken haar nieuwe schoenen en klren en praten bij over de vakantie, saxofoonles, dansen en ze heeft ook nog op paardrijden gezeten, die stoere meid. Ze vertelt je hoe ze vaak aan je denkt, je echt mist op het schoolplein, maar ook hoe ze verder is gegaan met fijne vriendinnen en nu met Meester Jan. "En kijk eens naar alle knuffels die ik heb gekregen, de uilenfamilie is nu compleet!"

Ik laat je de kaarten zien die we hebben gekregen (wel 300!) en allemaal knutsels en je bekijkt ze allemaal. Vol bewondering, enthousiasme en met groeiende verlegenheid. "Zijn die allemaal voor mij?" We kijken samen foto's van de uitvaart, de dierentuin, Sint, Kerst en Oud & Nieuw en de zomervakantie en ik praat je bij over je klasgenoten. Over wat school allemaal voor ons heeft gedaan.

We bekijken wat er anders is in huis. Nee, je kamer is nog nagenoeg hetzelfde. Ik heb een nieuw dekbedhoes gekocht en de deuren naar het balkon zijn opgeknapt en zie je daar je takkenverzameling? O ja, niet vergeten weer een telefoonabonnement voor je aan te vragen. Je paspoort en ns-kaart liggen er gewoon nog.

Wat gaan we morgen doen? Waar heb je zin in na zo'n lange reis? Wat heb je gemist en wat eigenlijk niet? Wat kunnen we nu van je leren? Vertel! Vertel! 

En nu fluister je in mijn oor...Ja, ik hoor je wel. Je zegt me dat je naast me staat, maar dat je echt niet meer kan komen. “Ik ben nu hier Mam.” “Dat weet ik lieverd...dat weet ik, maar soms stroomt mijn hart zo over...dan droom ik even weg...hart & zielsonderhoud noem ik het maar.

Borstkanker # 2

Na jaren afwezigheid heb ik besloten om toch weer dit blog te gaan gebruiken om te schrijven. Want schrijven is als ademen. Ademen om te leven. Ademen om te voelen. Ademen om onder ogen te zien. Ademen om in het hier en nu te blijven. Ademen om niet gek te worden. Soms laat ik me (on) bewust wegvoeren door de alledaagse dingen, door afleiding, thrillers kijken, boeken lezen, uit het raam te staren. Dat mag. Dat is oké. Altijd maar de pijn aankijken is niet te doen. Maar het is wel nodig, gedoseerd. Schrijven geeft me daarbij de grond onder mijn voeten die ik nodig heb. 

Momenteel maak ik mij op voor een aantal grote dingen.

Chemo
Op 11 september (2018) start ik met een twaalfweekse chemokuur: Taxol (Paclitaxel) gecombineerd met zeventien keer Herceptin (Trastuzumab). Na de Taxol ga ik ook beginnen met hormoontherapie. Waarom? Omdat ik eind mei van dit jaar te horen kreeg dat er weer borstkanker in mijn linkerborst zat, ondanks borstbesparende operatie en bestralingen in 2013. Nu moest mijn borst eraf en ik heb bewust gekozen voor geen reconstructie. Na weefselonderzoek (verder schone borst, schone okselklieren en schone PETscan) toch hormoongevoelig en HER2NEU positief. Een grote tegenvaller.

Sterfdag
Groots is ook dat M's sterfdag in snel tempo dichterbij komt. Ik merk dat ik momenteel haar laatste weken intens herbeleef, de twee weken dat ze wat hangerig op de bank hing. Waarschijnlijk gaan we met z'n drieën naar het bos en ergens lunchen. Verder niemand erbij. Dit voelt voor nu goed, ook omdat haar verjaardag er zo snel na komt; dan willen we graag familie en misschien een paar vrienden om ons heen hebben.
Het is een spannende dag. Hoe gaat die dag voelen? Haar sterfdag valt dit jaar op maandag, maar ze is op zondagmiddag overleden. Waar zal het accent liggen? Wat is belangrijk? We kunnen die dag alleen maar aangaan. Gaan ervaren en er dan vervolgens op terugkijken.
Ik weet nog dat ik in de eerste jaren na mijn hartstilstand heel bewust met de datum (26-08-2010) bezig was. De laatste twee à drie jaar ben ik er totaal niet mee bezig geweest. Dat zal met M's dag nooit gebeuren denk ik, maar de kleur, toon, behoeften....die zullen wellicht ontwikkelen, veranderen, groeien. Er is maar één weg, er dwars doorheen.

P.s. Het verhaal van M's ziekte en overlijden ga ik zeker opschrijven. Ik was al een eind op weg, maar kon niet op de Post knop drukken. Nu ben ik een aantal maanden verder en laat ik mijn intuïtie de weg bepalen in het schrijven en delen van ons verhaal.